Taal, taal, taal. Piet Van Avermaet, autoriteit in het kleuteronderwijsbeleid, blijft erop hameren. Maar vergis u niet: hij doelt daarmee niet alleen op het belang van het Nederlands, maar ook van het Turks of het Pools.
Wat belemmert kansarme kleuters het meest?
"Hun ouders koesteren vaak de overtuiging dat het toch niet zal helpen. Dat brengt voor een gevoel van nutteloosheid en futloosheid teweeg, wat samenhangt met de schoolprestaties. Maar we hebben ook op een verkeerde manier op taal gefocust. Een sterke kennis van het Standaardnederlands werd en wordt gezien als een vereiste om te kunnen leren. Natuurlijk is het Nederlands essentieel, maar we moeten beseffen dat de verwerving ervan stapsgewijs gaat. Waarom gebruiken we het Turks en Marokkaans niet als een steiger om Nederlands te leren? Het zal niet alleen sneller gaan, maar de leerlingen ook zelfverzekerder maken."
Hoe kunnen we daarmee komaf maken?
"We weten uit onderzoek dat een meer diverse samenstelling van het lerarenteam vele positieve effecten heeft. Helaas zien we dat de instroom van studenten van andere origine in de lerarenopleiding nog relatief laag is. Wil dat zeggen dat we niets kunnen doen? Natuurlijk niet. Ook Nederlandstalige leerkrachten kunnen kansarme kleuters beter begeleiden. Vraag bijvoorbeeld een andere Turkse leerling om even aan tafel te gaan zitten bij haar taal- en klasgenootje. Laat ze in het Turks de oefening maken en vraag hen nadien om het in het Nederlands uit te leggen of te parafraseren. Veel leraren zijn hier bang voor, omdat ze menen dat ze dan de controle over de les te verliezen. Terwijl het in werkelijkheid een krachtig leermoment kan zijn. Scholen die dit nu al doen, maken het verschil."
Wat verwacht u voor de toekomst?
"Mijn zorg is dat de kloof tussen kansarm en kansrijk alleen maar zal toenemen. Al te vaak moeten we horen dat gelijke kansen ten nadele gaat van sterke leerlingen, terwijl dat helemaal niet hoeft. Ik pleit ervoor om excellentie niet tegenover gelijke kansen te zetten, want dat werkt segregatie in de hand. Helaas zijn we daar vandaag al mee bezig. Ik wacht dan ook op het moment dat we in Vlaanderen naar Brits voorbeeld privéonderwijs gaan krijgen. Het zou het logische gevolg zijn van de toenemende polarisering."